संस्कृत सुभाषिते : २६

उपदेशो हि मूर्खाणाम् प्रकोपायन शान्तये | पय: पानम् भुजङगानाम्‌ केवलं विषवर्धनम् || अर्थ :[चांगल्या] उपदेशाने सुध्दामूर्ख लोक शान्त न होता अधिकच चिडतात. याला दृष्टांत म्हणजे दूध सापाचे विष फक्त वाढवते, दुधामुळे सापामधे चांगला फरक काही होत नाही. युक्तियुक्तम् वच: ग्राह्यम् बालादपि शुकादपि| युक्तिहीनम् वच: त्याज्यं वृद्धादपि शुकादपि || अर्थ :योग्य अशा बोलण्याचा जरी ते [लहान … Read more

संस्कृत सुभाषिते : १२

पिठरं क्वथदतिमात्रं निजपार्श्वानेव दहतितराम् || अर्थ : दुबळ्या माणसांचा संताप हा त्यांना स्वतःलाच त्रासदायक होतो. [जसे] अतिशय तापलेले पातेले त्याच्या जवळ असणार्‍यांनाच होरपळून टाकते. सम्पूर्णोऽपि घटः कूपे गुणच्छेदात्पतत्यधः || अर्थ : हे बन्धो, अतिशय श्रीमंत असलास तरी गुणांचे [संवर्धन करण्यात] दुर्लक्ष करू नकोस. घडा [विहिरीतून काढताना पाण्याने] पूर्ण भरला असला तरी गुण [गुण किंवा पोहोऱ्याचा … Read more

संस्कृत भाषेची निर्मिती, व्याप्ती आणि महत्त्व !

आज संस्कृतदिन ! ज्या देववाणी संस्कृतने मानवाला ईश्वरप्राप्तीचा मार्ग दाखवला, त्या देववाणीलाच कृतघ्न मानव विशेषतः स्वातंत्र्योत्तर काळातील भारतातील सर्वपक्षीय राज्यकर्ते नष्ट करायला सरसावले आहेत. हे प्रयत्न हाणून पाडण्यासाठी प्रत्येकाला संस्कृत भाषेचे सौंदर्य आणि थोरवी कळली पाहिजे. Read more »

देववाणी संस्कृत

आपण श्लोक म्हणतो पण त्याचा अर्थ माहित नसतो. जर त्या श्लोकांचा अर्थ माहित असल्यास अजून भावपूर्ण म्हणता येतील या साठी बालसंस्कारच्या देववाणी संस्कृत या सादर मध्ये श्लोक आणि सुभाषिते यांचे अर्थ देण्यात आले आहेत. Read more »

वेद : वेदोऽखिलं धर्ममूलम् |

वेद म्हणजे प्राचीन भारतीय ज्ञानाचा पाया. एकूण चार वेद आहेत आणि ते म्हणजे ऋग्वेद, सामवेद, यजुर्वेद आणि अथर्ववेद. या वेदांमध्ये नेमकं काय लिहिलंय, हे किती जणांना ठाऊक आहे? Read more »

संस्कृतचे महत्त्व जाणून त्याचा लाभ करून घेणारे विदेशी !

जगातील सर्व उदात्त विचारांचा उगम संस्कृत भाषेत असून, संस्कृत ही अत्यंत परिपूर्ण, शास्त्रशुद्ध आणि हजारो वर्षे उलटली, तरी तशीच्या तशी जिवंत राहिलेली एकमेव भाषा ! – पाश्चात्त्य विद्वान आणि विद्यापिठांचे अभ्यासक Read more »

संस्कृत सुभाषिते : ११

विद्यारत्नं महद्धनम् । अर्थ : विद्यारूपी रत्न हे एक मोठे धन आहे. सा विद्या या विमुक्तये । अर्थ : मोक्षप्राप्ती करणे शिकवते तीच खरी विद्या होय. सत्यं कण्ठस्य भूषणम् । अर्थ : सत्य बोलणे हे गळ्यातील खरे आभूषण आहे. शरीरमाद्यं खलु धर्मसाधनम् । अर्थ : शरीर हे धर्माचरणाचे प्रथम साधन आहे. संघे शक्तिः कलौ युगे … Read more