गायत्री मंत्र

     गायत्रीमंत्राबद्दल लोकांना खूप कुतूहल असते. पण त्याबद्दलची विशेष माहिती नसते. बहुतेकांना ‘ॐ तत्सवितु:’ ही सविता (सूर्य) गायत्री माहिती आहे. पण अशा एकंदर चोवीस गायत्र्या आहेत असे म्हणतात. गायत्र्या निरनिराळ्या देवतांच्या निरनिराळ्या असतात. सर्व ठिकाणी एकवाक्यता नाही; पण सविता गायत्री हीच मुख्य मानली जाते. ज्या गायत्र्यांचा लोक साधारणत: जप करतात त्या पुढे दिल्या आहेत.

१. सूर्य गायत्री

ॐ तत्सविर्तुवरेण्यम् भर्गो देवस्य धीमहि । धीयोयोन: प्रचोदयात् ।।

२. विष्णु गायत्री

ॐ नारायणाय विद्महे वासुदेवाय धीमहि । तन्नो विष्णु: प्रचोदयात् ।।

३. महादेव गायत्री 

ॐ तत्पुरुषाय विद्महे महादेवाय धीमहि । तन्नो रुद्र: प्रचोदयात् ।।

४. गणेश गायत्री

ॐ एकदंताय विद्महे वक्रतुंडाय धीमहि । तन्नो दन्ती प्रचोदयात् ।।

५. आदित्य गायत्री

ॐ भास्कराय विद्महे महद्युतिकराय धीमहि । तन्नो आदित्य प्रचोदयात् ।।

६. श्रीलक्ष्मी गायत्री

ॐ महालक्ष्मीच विद्महे विष्णुपत्नीच धीमहि । तन्नो लक्ष्मी: प्रचोदयात् ।।

७. पांडुरंग गायत्री

ॐ भक्तवरदाय विद्महे पांडुरंगाय धीमहि । तन्नो कृष्ण: प्रचोदयात् ।।

८. ब्रह्मा गायत्री

ॐ चतुर्मुखाय विद्महे हंसारूढाय धीमहि । तन्नो ब्रह्म: प्रचोदयात् ।।

९. नृसिंह गायत्री

ॐ नृसिंहाय विद्महे वङ्कानखाय धीमहि । तन्नो नृसिह: प्रचोदयात् ।।

१०. कृष्ण गायत्री

ॐ देवकी नंदनाय विद्महे वासुदेवाय धीमहि । तन्नो कृष्ण: प्रचोदयात् ।।

११. अग्नी गायत्री

ॐ सप्तजिव्हाय विद्महे अग्निदेवाय धीमहि । तन्नो अग्नि: प्रचोदयात् ।।

१२. इंद्र गायत्री

ॐ सहस्रनेत्राय विद्महे वङ्काहस्ताय धीमहि । तन्नो इंद्र: प्रचोदयात् ।।

१३. हनुमान गायत्री

ॐ अंजनीसुताय विद्महे वायुपुत्राय धीमहि । तन्नो हनुमंत: प्रचोदयात् ।।

१४. राम गायत्री

ॐ भरताग्रजाय विद्महे सीतावल्लभाय धीमहि । तन्नो राम: प्रचोदयात् ।।

१५. चन्द्र गायत्री

ॐ क्षीरपुत्राय विद्महे अमृततत्त्वाय धीमहि । तन्नो चन्द्र: प्रचोदयात् ।।

१६. यम गायत्री

ॐ सूर्यपुत्राय विद्महे महाकालाय धीमहि । तन्नो यम: प्रचोदयात् ।।

१७. वरुण गायत्री

ॐ जलबिम्बाय विद्महे नीलपुरुषाय धीमहि । तन्नो वरुण: प्रचोदयात् ।।

१८. राधा गायत्री

ॐ वृषभानुजायै विद्महे कृष्णप्रियायै धीमहि । तन्नो राधा प्रचोदयात् ।।

१९. दुर्गा गायत्री

ॐ गिरिजायैच विद्महे शिवप्रियायैच धीमहि । तन्नो दुर्गा प्रचोदयात् ।।

२०. पृथ्वी गायत्री

ॐ पृथ्वदेव्यै विद्महे सहस्रमत्र्यैच धीमहि । तन्नो पृथ्वी प्रचोदयात् ।।

२१. सीता गायत्री

ॐ जनक नन्दिन्यै विद्महे भूमिजायैच धीमहि । तन्नो सीता प्रचोदयात् ।।

२२. षण्मुख गायत्री

ॐ षण्मुखाय विद्महे महासेनाय धीमहि । तन्नो षण्मुख: प्रचोदयात् ।।

२३. वैश्वानर गायत्री

ॐ पावकाय विद्महे सप्तजिव्हाय धीमहि । तन्नो वैश्वानर: प्रचोदयात् ।।

२४. गौरी गायत्री

ॐ सुभागयैच विद्महे काममालिन्यैच धीमहि । तन्नो गौरी प्रचोदयात् ।।

संदर्भ – संपूर्ण चातुर्मास